Συνεδρίασε το συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Σιάτιστας για απειλή από την εγκατάσταση αιολικών στο Μπούρινο (οι επιπτώσεις – πίνακες – φωτογραφίες)

Στη Σιάτιστα και στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου συνεδρίασε το συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Σιάτιστας με πρώτο θέμα, εκτός ημερήσιας διάταξης, τη «συζήτηση και τη λήψη απόφασης κατά της εγκατάστασης αιολικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μπούρινο από την εταιρεία «PK ENERGY I.K.E.».

Το θέμα αιτήθηκε προς συζήτηση και λήψη απόφασης, από την Επιτροπή Αγώνα της Κίνησης Πολιτών Σιάτιστας κατά των Αιολικών στο Μπούρινο.

Στη συνεδρίαση παραβρέθηκαν όλοι οι Σύμβουλοι του Τοπικού Συμβουλίου εκτός του κ. Μάρκου Τέρτη. Ακόμη παρέστησαν, ο Δήμαρχος Βοΐου κ. Ζευκλής Χρήστος, ο κ. Μαγιάγκας Γιώργος, Αντιδήμαρχος Οικονομικών, η κ. Κακάλη Ελένη πρόεδρος της ΔΗΚΕΒΟ, τα μέλη της επιτροπής αγώνα και του Ορειβατικού Συλλογου, οι Πρόεδροι κι οι εκπρόσωποι των Συλλόγων της πόλης μας και πολλοί συμπατριώτες μας.
Την ανάγνωση του εισηγητικού κειμένου της επιτροπής έκανε η σύμβουλος Γράβα Στέλλα, μετά το καλωσόρισμα του προέδρου κ. Σαμαρά Γιώργου. Στη συνέχεια, πήραν εκ μέρους της επιτροπής αγώνα το λόγο οι κύριοι Μπούρτσος Αθανάσιος και Καραμπατζιάς Μιχαήλ.

Ο πρώτος αναφέρθηκε στις επιπτώσεις που θα έχει το έργο στην χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής αλλά κυρίως στις επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα και στον κίνδυνο υποβάθμισης των πηγών τόσο από την πλευρά του Μεσιού  Νερού,  όσο και από την πλευρά του Δαφνερού, του Εξάρχου αλλά και του Παλαιοκάστρου.
Ο κ. Καραμπατζιάς έκανε αναδρομή στον επιτυχή αγώνα αποτροπής εγκατάστασης αιολικών στο Μπούρινο από την εταιρεία «Ρόκας Αιολική» (2011-2019) και κάλεσε σύσσωμη την κοινωνία της Σιάτιστας να ξανακάνει το ίδιο και τώρα.
Για το θέμα τοποθετήθηκε κι ο Δήμαρχος Boΐου κ. Ζευκλής Χ., ο οποίος σημείωσε πως ήρθε σε επαφή με στελέχη της εταιρείας κι ότι τους μίλησε για την ιδιαιτερότητα της περιοχής, κι έδωσε περισσότερες πληροφορίες για το έργο, όπως το γεγονός ότι η πρόσβαση στους χώρους εγκατάστασης και το σύνολο των δικτύων, σχεδιάζεται να γίνουν από την πλευρά του Δήμου Βοΐου κι όχι από τους άλλους δυο εμπλεκόμενους Δήμους (Αιανής και Βεντζίου).
Τόνισε επίσης πως από την πλευρά του θα κάνει όλες εκείνες τις απαιτούμενες ενέργειες ώστε η περιοχή του Μπούρινου να εξαιρεθεί από τέτοιου είδους σχεδιασμούς ως αντιστάθμισμα του γεγονότος ότι  στο Δήμο Βοΐου θα εγκατασταθεί ένας μεγάλος αριθμός ανεμογεννητριών γεγονός που θα τον καταστήσει ένα από τα δυο σημεία σε πανελλήνια κλίμακα με τη μεγαλύτερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικούς σταθμούς.
Τοποθέτηση στο θέμα έκανε το μέλος της επιτροπής αγώνα και πρώην Δήμαρχος Σιάτιστας κ. Ιωάννης Νάκος. Ο κ. Νάκος τόνισε πως η ενταγμένη στο δίκτυο Natura περιοχή του Μπούρινου, θα πρέπει να εξαιρεθεί από σχεδιασμούς εγκατάστασης αιολικών σταθμών κι ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει μετά την απομάκρυνση της πρώτης απειλής εγκατάστασης σταθμού από την «Ρόκας Αιολική». Επεσήμανε πως η κοινωνία της Σιάτιστας με επικεφαλής το τοπικό Συμβούλιο και το Δήμο θα πρέπει να αντιδράσει και να αποτρέψει κι αυτό το έργο.
Την ίδια άποψη εξέφρασε ο κ. Δαϊναβάς Μιχάλης, μέλος της επιτροπής, πρώην Αντιδήμαρχος και πρώην πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου. Τόνισε πως ο αγώνας θα πρέπει να ξεκινήσει με επικεφαλής το Δήμαρχο, το Τοπικό Συμβούλιο και την επιτροπή αγώνα και να ακολουθήσει  σύσσωμη η κοινωνία της Σιάτιστας. Μίλησε για τη συγκέντρωση υπογραφών αν παραστεί ανάγκη κι αναφέρθηκε στο εχθρικό νομοθετικό πλαίσιο το οποίο επιτρέπει την τοποθέτηση ανεμογεννητριών ακόμη και σε περιοχές Natura.
Τα μέλη του τοπικού, μετά τις τοποθετήσεις, πήραν το λόγο και τάχτηκαν ομόφωνα  κατά της εγκατάστασης αιολικών στο Μπούρινο τονίζοντας την οικολογική αξία της περιοχής και τη σημασία της για τη Σιάτιστα. Επεσήμαναν τέλος την ανάγκη για πιο εκτενή εξέταση του θέματος από κοινού με το Δήμο για την λήψη μέτρων αποτροπής.
Κλείνοντας να πούμε πως οι πρόεδροι των συλλόγων της πόλης μας εξέφρασαν τη στήριξή τους στα μέλη της επιτροπής αγώνα και δήλωσαν πως είναι στη διάθεσή τους για υπογραφή κειμένου διαμαρτυρίας αλλά και για άλλες μορφές  αγώνα.

Περιβαλλοντικές και άλλες αρνητικές επιπτώσεις από την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στην κορυφή Ντρισινίκος του όρους Μπούρινος

Νοτιοανατολικά της Σιάτιστας βρίσκεται το όρος Μπούρινος, του οποίου η υψηλότερη κορυφογραμμή αποτελεί όριο μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης και Γρεβενών και περιλαμβάνει την υψηλότερη κορυφή του όρους, με την ονομασία Ντρισινίκος στα 1866 μέτρα. Περιλαμβάνεται στην Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα με κωδικό GR1330002 και σε πολύ μικρή απόσταση στα Βορειοανατολικά της κορυφογραμμής βρίσκεται η κοιλάδα του Μεσιού Νερού, η οποία περιλαμβάνει την Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) με κωδικό GR1330001. Ως μέρος του δικτύου Natura 2000, οι παραπάνω περιοχές προστατεύονται από την κοινοτική και εθνική νομοθεσία με τις οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ αντίστοιχα.

Η εν λόγω περιοχή φιλοξενεί μοναδική χλωρίδα, η οποία περιλαμβάνει είδη φυτών ενδημικά της περιοχής (έχουν δημιουργηθεί εκεί με τις διαδικασίες της εξέλιξης των ειδών και δεν βρίσκονται πουθενά αλλού στον κόσμο) αλλά και ελληνικά ενδημικά (δεν βρίσκονται εκτός των συνόρων της χώρας μας).

Ένα πλήθος επιστημονικών εργασιών έχει τεκμηριώσει τη χλωριδική αξία και την ανάγκη της προστασίας της περιοχής, ώστε πλέον αυτά να θεωρούνται κοινή γνώση. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια μεταπτυχιακής διατριβής του ΑΠΘ με τίτλο «Χλωριδική έρευνα σε θαμνώνες και υπαλπικά λιβάδια του όρους Βούρινος (Δ. Μακεδονία)», την οποία ακολούθησε παρουσίαση στο Εθνικό Δασολογικό Συνέδριο 2013 με τον ομώνυμο τίτλο, βρέθηκαν 22 είδη και υποείδη φυτών τα οποία περιλαμβάνονται σε καταλόγους προστατευόμενων ειδών. Ειδικά, 16 από αυτά κηρύχθηκαν προστατευτέα στο Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Αναλύονται ως εξής:

• 5 taxa του διεθνούς καταλόγου της IUCN, από τα οποία τα 4 ανήκουν στην κατηγορία R (Allium heldreichii Boiss., Alyssum heldreichii Hausskn., Hesperis theophrasti Borbás subsp. rechingeri (F. Dvořák) Kit Tan & J. Suda και Linum elegans Spruner ex Boiss.) κι 1 στην κατηγορία V (Onosma elegantissima Rech. fil. & Goulimyi).
• 13 taxa του καταλόγου της IUCN για την Ελλάδα, από τα οποία τα 6 ανήκουν στην κατηγορία R (Allium heldreichii Boiss., Alyssum heldreichii Hausskn., Hesperis theophrasti Borbás subsp. rechingeri (F. Dvořák) Kit Tan & J. Suda, Sempervivum ciliosum Craib subsp. ciliosum, Silene damboltdiana Greuter & Melzh., Verbascum adenanthum Bornm.), 3 στην κατηγορία Κ (Erysimum calycinum Griseb., Helictochloa aetolica (Rech. fil.) Romero Zarco και Orobanche rechingeri Gilli), 1 στην κατηγορία Ε (Onosma elegantissima Rech. fil. & Goulimyi) και 3 στην κατηγορία nt (Bornmuellera tymphaea (Hausskn.) Hausskn., Centaurea graeca Griseb. subsp. graeca, Centaurea pelia DC.).
• 1 taxon που περιλαμβάνεται στο Red Data Book of Greece, το οποίο ανήκει στην κατηγορία R (Onosma elegantissima Rech. fil. & Goulimyi).
• 16 taxa του προεδρικού διατάγματος 67/81 (Allium heldreichii Boiss., Alyssum heldreichii Hausskn., Dactylorhiza sambucina (L.) Soó, Erysimum calycinum Griseb., Helictotrichon aetolicum (Rech. fil.) Holub, Hesperis theophrasti Borbás subsp. rechingeri (F. Dvořák) Kit Tan & J. Suda, Lilium chalcedonicum L., Lilium martagon L., Onosma elegantissima Rech. fil. & Goulimyi, Orchis mascula L., Orchis ustulata L., Phelipanche nowackiana (Markgr.) Sojäk (=Orobanche rechingeri Gilli), Poa thessala Boiss. & Orph., Sempervivum ciliosum Craib subsp. ciliosum, Tulipa australis Link, Verbascum adenanthum Bornm.).
• 1 taxon του παραρτήματος V της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Ruscus aculeatus L.)
• 3 taxa του καταλόγου για το εμπόριο των ειδών (Dactylorhiza sambucina (L.) Soó, Orchis mascula L., Neotinea ustulata (L.) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase (=Orchis ustulata L.)

Πίνακας. Σπάνια και προστατευόμενα είδη (V = τρωτά , R = σπάνια, Ε = κινδυνεύοντα, Κ = ανεπαρκώς γνωστά, nt = πιθανώς απειλούμενα, V = παράρτημα V της οδηγίας 92/43 της Ε. Ε.).

Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών, η οποία φυσικά θα συνοδεύεται από μεγάλης έκτασης έργα οδοποιίας και δίκτυο μεταφοράς του ρεύματος κατά μήκος της κορυφογραμμής αυτής και στα υπαλπικά λιβάδια της κορυφής Ντρισινίκος θα πλήξει ανεπανόρθωτα τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής κατά παράβαση των νομικών διατάξεων των Π. Δ. 67/1981, 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ. Αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες από τις σημαντικότερες επιδράσεις που θα έχει ένα έργο τέτοιας έκτασης:

Θα έχει ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των πληθυσμών έως και εξαφάνιση φυτών όπως τα τοπικά ενδημικά υποείδη Drymocallis longisepala (Strid) Kurtto & Strid subsp. longisepala, Silene parnassica Boiss. & Spruner subsp. vourinensis Greuter και Silene vulgaris (Moench) Garcke subsp. vourinensis Greuter. Εξαφάνιση τέτοιων ειδών από την περιοχή συνεπάγεται πλήρη εξαφάνιση και άμεση μείωση της τοπικής και εθνικής ποικιλότητας. Επίσης, θα εξαλείψει από την περιοχή είδη όπως πολλές ορχιδέες, προς το παρόν άφθονες (π.χ. Dactylorhiza sambucina, Anacamptis pyramidalis, Gymnadenia conopsea, Neotinea ustulata) τα οποία είναι εξαιρετικής ομορφιάς, ευαίσθητοι δείκτες υγείας του περιβάλλοντος, έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και συντηρούν ένα πλέγμα ζώων όπως έντομα ως αποκλειστικούς τους επικονιαστές.

Η περιοχή επέμβασης γειτνιάζει στα Βορειοανατολικά και βρίσκεται στα ανάντη της Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (ΕΖΔ) με κωδικό GR1330001. Η πυκνή βλάστηση στις πλαγιές του όρους εξασφαλίζει την καλή απορροή και σταδιακή απορρόφηση των κατακρημνισμάτων και την τροφοδοσία των πηγών της κοιλάδας. Οι χωματουργικές εργασίες στην κορυφή και πέριξ αυτής (μεγάλης έκτασης εκχώσεις και επιχώσεις) θα διαταράξουν τη συμπεριφορά των ρεμάτων που ξεκινούν από εκεί και καταλήγουν στην προστατευόμενη κοιλάδα του Μεσιού Νερού με απρόβλεπτες αλλά βέβαια βλαπτικές συνέπειες, όπως μεταφορά των υλικών που θα αποσταθεροποιηθούν στα κατάντη και πλημμυρικές απορροές. Αντίστοιχα φαινόμενα μπορούν να προκληθούν στη Νοτιοδυτική πλευρά του όρους, όπου θα διαταράξουν τις λεκάνες απορροής στα ανάντη των οικισμών Δαφνερού και Εξάρχου, ενδεχομένως και Παλαιοκάστρου. Η περιοχή αυτή, η οποία λόγω της ιδιαίτερης γεωλογίας της συντηρεί πιο αραιή και χαμηλή βλάστηση είναι ιδιαίτερα ευάλωτη αλλά πολύτιμη, καθώς φιλοξενεί πολλά από τα σπάνια και προστατευόμενα φυτά του Μπούρινου (π.χ. Allium goulimyi, Stachys goulimyi, Onosma elegantissima) και χρησιμοποιείται ως βοσκότοπος και κυνηγότοπος, ενώ στους πρόποδες του όρους υπάρχουν αγροτικές καλλιέργειες.

Όσον αφορά την πανίδα, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, καθώς η επέμβαση θα γίνει μέσα στη Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα με κωδικό GR1330002. Τα υπαλπικά λιβάδια και οι γύρω πλαγιές διατηρούν υγιείς πληθυσμούς ορεινής πέρδικας (Alectoris graeca) αλλά και καμπίσιας πέρδικας (Perdix perdix), η οποία έχει καταστεί ιδιαίτερα σπάνια με την εντατικοποίηση της γεωργίας πανελλαδικά, αλλά έχει παρατηρηθεί στο Μπούρινο σε ασυνήθιστα για το συγκεκριμένο είδος μεγάλα υψόμετρα. Επίσης, εκεί βρίσκονται πληθυσμοί λαγού (Lepus europaeus), κουναβιών (Martes spp.), αλεπούς (Vulpes vulpes) και τρωκτικών και τη χρησιμοποιούν ως κυνηγότοπο μεγάλα αρπακτικά, όπως ο επίσης σπάνιος χρυσαετός (Aquila chrysaetos), που θα οδηγηθεί αδιαμφισβήτητα στην εξαφάνιση από την περιοχή. Ο τελευταίος, όπως όλα τα μεγάλα αρπακτικά είναι αδύνατο να προσαρμοστεί στην παρουσία ανεμογεννητριών επειδή για την πτήση του είναι απολύτως απαραίτητα τα φυσιολογικά ρεύματα αέρα. Οι ανεμογεννήτριες δημιουργούν εξαιρετικά ισχυρές δίνες, εντός των οποίων αυτά τα πτηνά αδυνατούν να πετάξουν και, αν εισχωρήσουν ερήμην σε αυτές, έλκονται, παγιδεύονται και εν τέλει θανατώνονται από τις έλικες.

Η περιοχή ήδη χρησιμοποιείται από πλήθος ανθρώπων, ιδιαίτερα τους κατοίκους της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης και δέχεται επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η δραματική μείωση της περιβαλλοντικής αξίας και του φυσικού κάλλους θα εκδιώξει τους περισσότερους από αυτούς που συνειδητά και με σεβασμό απολαμβάνουν όσα τους στερεί η ζωή στις πόλεις, πλήττοντας τον φυσιολατρικό τουρισμό που δραστηριοποιείται εκεί.

Παπαδόπουλος Θεόδωρος

Δασολόγος MSc Δασικής Βοτανικής-Γεωβοτανικής