«Μια αντάρτικη νοσοκομειούπολη… Ισως θα υπάρχει και τώρα, έστω και κατεστραμμένη, που θα μπορούν οι νεότεροι να την επισκέπτονται και να θαυμάζουν τι μπορεί να φτιάσει ο λαός όταν το καταλαβαίνει δικό του». Λόγια του Ν. Σακελλαρίου, αρχιάτρου στον ΔΣΕ, στο Νοσοκομείο του Γράμμου.
Αυτό ακριβώς το έργο έχει αναλάβει το ΚΚΕ, την ανάδειξη και αναστήλωση της αντάρτικης νοσοκομειούπολης, που βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του υψώματος Σκάλα του Γράμμου σε υψόμετρο 1.400 μέτρων και χτίστηκε το διάστημα Απρίλη – Μάη του 1948. Για την κατασκευή και λειτουργία του πρωτοστάτησαν οι γιατροί Πέτρος Κόκκαλης, Νώντας Σακελλαρίου, Γιώργος Τζαμαλούκας, Στέφανος Χουζούρης κ.ά.
Για την υλοποίηση αυτού του σκοπού έχει συγκροτηθεί ομάδα που πλαισιώνεται από μηχανικούς, οικοδόμους, τεχνίτες και δεκάδες εθελοντές, η οποία έχει αναλάβει τη σκληρή δουλειά για τον καθαρισμό του χώρου, τη διαμόρφωση και την ανάδειξή του, ώστε να γίνει επισκέψιμος. Μέχρι τώρα έχουν εντοπιστεί πάνω από 30 κτίσματα. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η στήριξη μέσα από προσφορές μελών και φίλων του Κόμματος, απογόνων μαχητών του ΔΣΕ.
Αυτές οι πλευρές αποτυπώνονται στο ολιγόλεπτο βίντεο που προβλήθηκε στην Κεντρική Σκηνή του Φεστιβάλ πριν από την έναρξη του καλλιτεχνικού προγράμματος.
Με δέος παρακολουθεί κανείς τα σημερινά πλάνα από αυτήν την προσπάθεια που μπλέκονται με τα πλάνα του «χτες». Η συγκίνηση και το δέος μεγαλώνουν όταν ακούει κανείς τη δομή και τη λειτουργία του νοσοκομείου, που στόχο είχε να περιθάλψει 1.200 τραυματίες και αρρώστους και χτίστηκε χάρη στην εθελοντική δουλειά των κατοίκων των γύρω χωριών.
Μια ολόκληρη πολιτεία με τους θαλάμους, τους κλιβάνους, τα καταφύγια, τις καλύβες που φιλοξενούσαν τις υπηρεσίες και τα μαγειρεία που βρίσκονταν ακριβώς δίπλα στο ποτάμι, για να υπάρχει άμεση πρόσβαση στο νερό αλλά και οι καπνοί να μην προδώσουν τη θέση του νοσοκομείου. Ακόμα και ξύλινο αμφιθέατρο είχε κατασκευαστεί, που φιλοξενούσε συχνά παραστάσεις για την ψυχαγωγία των ασθενών. Το σπουδαιότερο, όμως, οίκημα της νοσοκομειούπολης ήταν το χειρουργείο, με πέντε χειρουργικά κρεβάτια, που επέτρεπε σε τρεις γιατρούς να πραγματοποιούν παράλληλα χειρουργικές επεμβάσεις, το οποίο λειτουργούσε και βράδυ με ηλεκτρικό φως και είχε σκέπασμα από 8 – 10 κορμούς δέντρων…
