Χρονιά λύτρωσης αναμένεται το 2021 χάρη στα εμβόλια
«Ο εχθρός είναι κοινός και αόρατος, αλλά κάθε φορά διαφορετικός. Και απέναντί του εμείς έχουμε μόνο ένα όπλο: το εμβόλιο». Με αυτά τα λόγια περιέγραψε κάποτε ένας αμερικανός επιδημιολόγος τη δύσκολη μάχη που δίνει κάθε φορά η ανθρωπότητα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Ήταν Μάιος του 1980 και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε μόλις ανακοινώσει πως η ευλογιά, μια θανάσιμη ασθένεια από την οποία είχαν νοσήσει εκατομμύρια άνθρωποι, είχε επιτέλους εξαλειφθεί εντελώς από τον πλανήτη.
Για να συμβεί αυτό χρειάστηκαν περίπου δύο αιώνες και ένα πείραμα που σήμερα θα ήταν αδιανόητο να γίνει. Χάρις σε αυτό το πείραμα πάντως αναπτύχθηκε το πρώτο εμβόλιο στην ιστορία. Και ήταν το αποτέλεσμα της παρατήρησης του βρετανού παθολόγου Έντουαρντ Τζένερ ότι οι γυναίκες που άρμεγαν αγελάδες στη βρετανική εξοχή παρουσίαζαν φυσαλίδες στα χέρια τους και δεν νοσούσαν από την ευλογιά. Ο Τζένερ πήρε το υγρό από αυτές τις φυσαλίδες και το εμβολίασε σε ένα οκτάχρονο αγόρι, τον Τζέιμς Φίλιπς. Όταν στη συνέχεια ο 8χρονος που ο γιατρός μετέτρεψε σε πειραματόζωο, ήρθε σε επαφή με άτομα που είχαν νοσήσει, παρέμεινε απρόσβλητος. Το πείραμα στέφθηκε με επιτυχία και το πρώτο εμβόλιο ήταν γεγονός.
Η ευλογιά σκότωνε έως τότε έναν στους 13 κατοίκους του Λονδίνου. Εκατομμύρια ανθρώπους σκότωνε στον κόσμο και η πολιομυελίτιδα, μια ασθένεια από την οποία είχε προσβληθεί ο αμερικανός πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ. Ο Ρούσβελτ άφησε την τελευταία του πνοή τον Απρίλιο του 1945 και δεν πρόλαβε να δει ότι την ασθένεια που την είχε καθηλώσει στο αναπηρικό αμαξίδιο θα νικούσε δέκα χρόνια αργότερα ο επιδημιολόγος Τζόνας Σαλκ με την ανάπτυξη ενός εμβολίου που θα έκανε έναν διάδοχο του Ρούσβελτ, τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, να δακρύσει για τη «σωτηρία εκατομμυρίων παιδιών σε ολόκληρο τον κόσμο». Το 1962 το εμβόλιο του Τζίνας Σαλκ, το οποίο είχε αναπτύξει από νεκρούς ιούς, αντικαταστάθηκε από εκείνο του Άλμπερτ Σάμπιν που χρησιμοποίησε εξασθενημένους ιούς.
Σε φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν την ίδια χρονιά από διάφορες πόλεις των ΗΠΑ, μπορεί να δει κανείς σήμερα τεράστιες ουρές από ανθρώπους που περίμεναν να κάνουν το εμβόλιο. Τρεις δεκαετίες αργότερα μόνο στην Κίνα και την Ινδία θα εμβολιάζονταν 163 εκατομμύρια παιδιά μέσα σε μερικές μόνο ημέρες. Ο μαζικός αυτός εμβολιασμός συνέβαλε στη μείωση των κρουσμάτων από 350.000 το 1988 σε 1.170 το 2004 και μόνο 105 το 2005 – και αυτά εμφανίστηκαν μόνο σε δυο χώρες, το Σουδάν και τη Νιγηρία. Ήδη πάντως από το 1995, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε κηρύξει 140 χώρες ελεύθερες από την πολιομυελίτιδα.
Στα μέσα του 20ου αιώνα μπήκε ο θεμέλιος λίθος για να κερδηθεί άλλη μία μάχη – αυτή τη φορά απέναντι στην ιλαρά. Ήταν το 1954 όταν οι ερευνητές Τζον Εντερς και Τόμας Πίμπλις απομόνωσαν στη Βοστόνη τον ιό σε ένα 11χρονο αγόρι. Θα χρειαζόταν να περάσουν άλλα εννέα χρόνια για να αναπτυχθεί το πρώτο εμβόλιο ιλαράς, η οποία έως τότε προσέβαλε πάνω από το 90% των παιδιών έως 15 ετών με κάποια από αυτά να χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους. Την τελευταία δεκαετία ωστόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφονται μόλις 160 κρούσματα τον χρόνο. Το 2008 οι θάνατοι από ιλαρά είχαν μειωθεί στις 164.000 παγκοσμίως από 973.000 το 1999.
Μια μάστιγα ήταν για την ανθρωπότητα και η ερυθρά εάν λάβει υπόψη του κανείς πως μια επιδημία την περίοδο 1962-1965 που ξεκίνησε από την Ευρώπη και επεκτάθηκε στις ΗΠΑ, προκάλεσε 30.000 θανάτους βρεφών και αποβολές εμβρύων, ενώ άλλα 20.000 βρέφη παρουσίασαν παθογένειες όπως συγγενή καταρράκτη, κώφωση, τύφλωση και διανοητική καθυστέρηση. Η σωτηρία ήρθε το 1967 όταν παρασκευάστηκε το πρώτο εμβόλιο, ενώ την ίδια χρονιά αναπτύχθηκε και το εμβόλιο κατά της παρωτίτιδας. Με τον ίδιο τρόπο εξαφανίστηκαν από τον χάρτη, ή περιορίστηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό, η διφθερίτιδα, ο τέτανος και άλλα λοιμώδη νοσήματα.
Ο Sars – Covid -2 είναι ο τελευταίος εχθρός στη σειρά – κοινός και αόρατος. Και το όπλο είναι και αυτή τη φορά ένα: το εμβόλιο.
Αν τα εμβόλια αποδείχθηκαν πολλές φορές σωτήρια στο παρελθόν, τότε και το 2021 θα είναι μια χρονιά λύτρωσης στη μάχη που δίνει η ανθρωπότητα με την πανδημία.
Δεκάδες οι χώρες έχουν ξεκινήσει την εκστρατεία εμβολιασμού
Σχεδόν έναν χρόνο μετά την πρώτη ειδοποίηση των κινεζικών αρχών προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για το ξέσπασμα του νέου κορονοϊού, περίπου 50 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν ξεκινήσει την εκστρατεία εμβολιασμού κατά της Covid-19.
Η Κίνα από το καλοκαίρι
Η Κίνα, όπου πρωτοεμφανίστηκε ο SARS-Cov-2, ήταν η πρώτη χώρα που ξεκίνησε τους εμβολιασμούς το περασμένο καλοκαίρι, όταν κανένα εμβόλιο δεν είχε ακόμη εγκριθεί από επίσημες αρχές, εμβολιάζοντας κυρίως τις πιο εκτεθειμένες πληθυσμιακές ομάδες (εργαζόμενους και μαθητές που επισκέπτονται το εξωτερικό, εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης κλπ). Μέχρι σήμερα, σχεδόν πέντε εκατομμύρια Κινέζοι έχουν εμβολιαστεί, ενώ το Πεκίνο ενέκρινε σήμερα Πέμπτη την κυκλοφορία ενός πρώτου εμβολίου, που αναπτύχθηκε από την Sinopharm.
Η Ρωσία ακολούθησε στις 5 Δεκεμβρίου, αρχίζοντας να εμβολιάζει τις κατηγορίες πληθυσμού υψηλού κινδύνου με το εμβόλιο Sputnik V, που αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Ερευνών Επιδημιολογίας Gamaleya. Από τότε, αυτό το εμβόλιο έχει εγκριθεί κυρίως στη Λευκορωσία και την Αργεντινή, οι οποίες ξεκίνησαν την εκστρατεία εμβολιασμού τους την Τρίτη. Η Αλγερία σκοπεύει να ακολουθήσει τον Ιανουάριο.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, πρώτη χώρα στη Δύση
Το Ηνωμένο Βασίλειο, παράλληλα, ήταν η πρώτη χώρα που ενέκρινε το εμβόλιο που παρασκεύασαν η αμερικανική φαρμακευτική βιομηχανία Pfizer και το γερμανικό εργαστήριο βιοτεχνολογίας BionNTech. Η εκστρατεία εμβολιασμού ξεκίνησε στη χώρα στις 8 Δεκεμβρίου και έως τις 27 Δεκεμβρίου σχεδόν 950.000 άνθρωποι είχαν ήδη λάβει την πρώτη από τις δύο δόσεις του εμβολίου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοινώθηκαν σήμερα. Η χώρα είναι επίσης η πρώτη που ενέκρινε χθες Τετάρτη το εμβόλιο που ανέπτυξαν η εταιρεία AstraZeneca και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το εμβόλιο αυτό θα ξεκινήσει να χορηγείται σε Βρετανούς από τις 4 Ιανουαρίου.
Στη Δύση, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ άρχισαν να εμβολιάζουν στις 14 Δεκεμβρίου, η Ελβετία στις 23 του μήνα, η Σερβία στις 24, σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το περασμένο Σαββατοκύριακο, η Νορβηγία την Κυριακή και η Ισλανδία την Τρίτη. Όλες τους με το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech.
Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς είναι επίσης οι πρώτες δύο χώρες που ενέκριναν το εμβόλιο της αμερικάνικης φαρμακευτικής εταιρείας Moderna, το οποίο ενδέχεται να εγκριθεί στις 6 Ιανουαρίου από την ΕΕ.
Περίπου 2,8 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν ήδη λάβει μια δόση του εμβολίου. Στην ΕΕ, που ξεκίνησε αργότερα τους εμβολιασμούς, η Γερμανία προπορεύεται σε εμβολιασμούς (πάνω από 130.000 σε πέντε ημέρες).
Το Ισραήλ σε αγώνα ταχύτητας
Στη Μέση Ανατολή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν η πρώτη χώρα που ξεκίνησε στις 14 Δεκεμβρίου την εμβολιαστική εκστρατεία με δόσεις του κινεζικού Sinopharm να χορηγούνται στην πρωτεύουσα Αμπού Ντάμπι. Επίσης στα ΗΑΕ, το Ντουμπάι άρχισε να εμβολιάζει στις 23 Δεκεμβρίου με το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech.
Η Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν ξεκίνησαν την εκστρατεία τους στις 17 Δεκεμβρίου, το Ισραήλ στις 19 Δεκεμβρίου, το Κατάρ στις 23, το Κουβέιτ στις 24, το Ομάν την περασμένη Κυριακή 27 του μήνα. Όλες αυτές οι χώρες χορηγούν μόνο το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech προς το παρόν, εκτός από το Μπαχρέιν όπου μαζί με το αμερικανικό-γερμανικό εμβόλιο χορηγείται αυτό της Sinopharm.
Το Ισραήλ, που έχει ξεκινήσει ένα αγώνα ταχύτητας για την ανοσοποίηση του 1/4 του πληθυσμού του σε ένα μήνα, έχει ήδη χορηγήσει σχεδόν 800.000 δόσεις. Το Μπαχρέιν σχεδόν 60.000 και το Ομάν πάνω από 3.000.
Η Τουρκία, εν τω μεταξύ, έλαβε δόσεις του κινεζικού εμβολίου της Sinovac και σκοπεύει να ξεκινήσει τους εμβολιασμούς στα μέσα Ιανουαρίου.
Στη Κεντρική και Λατινική Αμερική, το Μεξικό, η Χιλή και η Κόστα Ρίκα ήταν οι πρώτες χώρες που ξεκίνησαν να εμβολιάζουν τους πληθυσμούς τους στις 24 Δεκεμβρίου, με το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech.
Στην Ασία, η Σιγκαπούρη άρχισε να εμβολιάζει την Τετάρτη με το ίδιο εμβόλιο. Οι άλλες χώρες της ηπείρου δεν βιάζονται: Η Ινδία, η Ιαπωνία και η Ταϊβάν σκοπεύουν να ξεκινήσουν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους, οι Φιλιππίνες και το Πακιστάν θα περιμένουν το δεύτερο τρίμηνο, το Αφγανιστάν και η Ταϊλάνδη έως τα μέσα του 2021.
Στην υποσαχάρια Αφρική και την Ωκεανία, δεν έχει φτάσει η ώρα ακόμη για εμβολιασμούς. Πρωτοπόρος; Το Κονακρί, πρωτεύουσα της Γουινέας, όπου την Τετάρτη χορηγήθηκαν οι πρώτες 60 δόσεις του Sputnik V, πριν αποφασίσουν οι εκεί αρχές αν θα προχωρήσουν ή όχι σε μαζικούς εμβολιασμούς.
ΑΠΕ
