ΚαστοριάΝεστόριοΠαλαιά ΚαστοριάΠρόσωπα

Καστοριανοί Οπλαρχηγοί του 1821: Δήμος Ντόσας (δεκ. 1770-1820)

Ένας από τους πρώτους οπλαρχηγούς που έδρασε στην περιοχή της Καστοριάς στις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης ήταν ο Δήμος Ντόσας από το Βουρβουτσικό (Επταχώρι). Ανήσυχο πνεύμα και ηγετική φυσιογνωμία του χωριού, που έζησε το τελευταίο τέταρτο του 18ου αι. και το πρώτο του 19ου αι.

Από τα γεγονότα των Ορλωφικών (1770) και έπειτα επικρατούσε μια γενική αναταραχή στα βουνά της Πίνδου. Αλβανοί χαϊντούτηδες, δηλαδή άτακτοι κλέφτες πολεμιστές, εκμεταλλευόμενοι το ανάστατο κλίμα επέδραμαν συχνά και λήστευαν τα χωριά του Γράμμου. Ο Ντόσας είχε αναλάβει δράση εναντίον τους, καταρτίζοντας σώμα με άντρες του χωριού του. Η φήμη του είχε φτάσει σε όλα τα χωριά της περιφέρειας και τα Αρβανιτοχώρια.

Ο ηγεμόνας των Ιωαννίνων Αλή Πασάς Τεπελενλής, του οποίου η κυριαρχία του επεκτάθηκε στην περιοχή της Καστοριάς μετά το 1800, δέχτηκε αρχικά την αίτηση των κατοίκων του Βουρβουτσικού για προστασία από τις οικονομικές αυθαιρεσίες των Αλβανών μπέηδων. Αργότερα, τον Μάιο του 1814, διόρισε μετά από επιμονή των κατοίκων τον καπετάν Δήμο Ντόσα ως Γενικό Δερβέναγα στα χωριά των Επαρχιών Κόνιτσας και Χρούπιστας. Δηλαδή είχε αναλάβει την προστασία των οδικών περασμάτων και των χωριών από τους άτακτους Αλβανούς ληστές ως αρματολός με μηνιαίο μισθό 300 γρόσια. Επίσης, ο Αλής ανέγειρε μια μεγάλη αρβανίτικη κούλα (οχυρός πύργος) στο Επταχώρι, την οποία χρησιμοποιούσε ως ορμητήριό του. Ο Ντόσας κατάρτισε 5 σώματα των 20 ατόμων: οι οπλαρχηγοί Ζήδρος – Μπίκος στη Ρέντα (Διχείμαρρο) Ανασέλιτσας, οι Μέγας και Μανέλλας στις περιοχές Πριάσοπο – Αρρέννες, οι Γάτος, Μούσιας και Γαλανός στο Φυτώκι Ανασέλιτσας, οι Ντάλας και Γκοψίνας στα Γκουρούσια της Κοτύλης Καστοριάς και ο ίδιος με τους Ντόνη και Τσινά στο Βουρβουτσικό (Επταχώρι).

Λίγα χρόνια αργότερα, η αύξηση των φορολογικών απαιτήσεων του Αλή Πασά οδήγησε τους δημογέροντες του Επταχωρίου με μπροστάρη τον Ντόσα να συντάξουν τον Μάιο του 1817 ένα ψήφισμα με το οποίο δεν αποδέχονται τους υπέρογκους φόρους, επαναστατώντας ουσιαστικά εναντίον του Αλή. Ακολούθως, εκείνος παύει τον Ντόσα από Δερβέναγά και επιχειρεί δύο ανεπιτυχείς επιθέσεις εναντίον του χωριού. Στην τρίτη καταφέρνει να εισβάλει από άλλη δίοδο και να πυρπολήσει μεγάλο τμήμα του οικισμού. Τέλος, τον Οκτώβριο του 1820, ο καπετάνιος του Αλή Οσμάναγας εισβάλει και πάλι στο Βουρβουτσικό και δολοφονεί τον επαναστάτη Ντόσα μέσα στην κούλα.

Βιβλιογραφία: Δ.Κ Ρούφος, Ανέκδοτα Ιστορικά του Επταχωρίου (Βουρβουτσικού) από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερον, ανέκδοτο χειρόγραφο (τμήματά του χειρόγραφου δημοσιεύθηκαν στα: Δ. Τσίγκαλος Το Επταχώρι: χίλια χρόνια στις εθνικές επάλξεις, Θεσ/νίκη 1979· Κ. Μάνος, Επταχώρι Καστοριάς. Ιστορικά και κοινωνιολογικά δεδομένα, εκδ. Συλλόγου «Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα» Νομού Καστοριάς, Καστοριά 2012)
Δ. Τσίγκαλος Το Επταχώρι: χίλια χρόνια στις εθνικές επάλξεις, Θεσ/νίκη 1979

[φωτ. A. Sulaj, Ali (2006), λάδι σε καμβά – Επταχώρι (1930) Συλλογή Τζημοπούλειου Λαογραφικού Μουσείου Επταχωρίου – υπόβαθρο Αυστροουγγρικός χάρτης (1910)]

Istorika Kastorias

 

Back to top button