Η αμερικανική πεζογραφία έχει καταπιαστεί κατ’ επανάληψη με τον πόλεμο μεταξύ Βορείων και Νοτίων κι έχει δώσει κατά καιρούς δείγματα πολύ υψηλής ποιότητας. Σύγχρονοι Aμερικανοί συγγραφείς, όπως ο Κόλσον Γουάιτχεντ με τον «Υπόγειο σιδηρόδρομο» (μετάφραση Γιώργος Μπλάνας, εκδόσεις Μεταίχμιο), για τον αγώνα ενός κοριτσιού υπέρ της ελευθερίας, ο Ε.Λ. Ντοκτόροου με τη «Στρατιά» (μετάφραση Τίνα Θέου, εκδόσεις Πόλις), για τον πολύνεκρο και δραματικό τερματισμό του Εμφυλίου, ο Τζορτζ Σόντερς με το «Λήθη και Λίνκολ» (μετάφραση Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδόσεις Ίκαρος), για την κατάθλιψη του Λίνκολ και τον θάνατο του γιου του, ή όπως και ο πολύ παλαιότερος Στίβεν Κρέιν με το «Κόκκινο σήμα του θάρρους» (μετάφραση Νίκος Παναγιωτόπουλος, εκδόσεις Μεταίχμιο), για το αντιπολεμικό μένος με το οποίο αντιμετωπίστηκε η εμφύλια διαμάχη, αποτελούν μερικές μόνο από τις περιπτώσεις εκδήλωσης του αμερικανικού λογοτεχνικού ενδιαφέροντος για τον εμφύλιο πόλεμο.
Ο Λερντ Χαντ, συγγραφέας μυθιστορημάτων με πρωτοποριακή γραφή, που συνομιλούν με πολλαπλά λογοτεχνικά είδη και έχουν βραβευτεί από πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους λογοτεχνικούς θεσμούς, έρχεται να συμβάλει στη σύγχρονη αμερικανική πεζογραφική παραγωγή για τον Εμφύλιο με το «Neverhome», ένα σύντομο πλην ιδιαιτέρως πυκνό μυθιστόρημα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε μετάφραση του πεζογράφου της νεότερης γενιάς Χρήστου Οικονόμου από τις εκδόσεις «Πόλις» (να σημειωθεί ότι ο Χαντ είναι σύζυγος της Ελληνοαμερικανίδας ποιήτριας Ελένης Σικελιανός, δισέγγονης του Άγγελου Σικελιανού, καθώς και καλός φίλος της Ελλάδας).
Η αφήγηση του Χαντ ανταποκρίνεται πιστά στους κανόνες της ρεαλιστικής παράδοσης: οι εικόνες της εμφύλιας σύρραξης υπενθυμίζουν τις συνθήκες της σκληρής πολεμικής καθημερινότητας και μας φέρνουν ανατριχιαστικά κοντά στο αδελφοκτόνο πνεύμα της, δείχνοντας πως κανένας πόλεμος, ακόμα κι αν αντλεί τη δύναμη και την ιδεολογία του από τα ιδανικά της απελευθέρωσης των σκλάβων και της κατάργησης του καθεστώτος της δουλοκτησίας, δεν είναι σε θέση να απαλλαγεί από το τοπίο δήωσης και ερήμωσης το οποίο αποτυπώνεται στο βλέμμα και στις μνήμες των πολεμιστών. Όταν, παρόλα αυτά, η αφήγηση εισχωρεί στο αναπεπταμένο πεδίο της μνήμης της Κόνστανς, ο συγγραφέας σπεύδει να χρησιμοποιήσει, κόντρα στην υψηλόφρονη ρεαλιστική του γλώσσα, ένα ποιητικό, αφαιρετικό και αποσπασματικό ύφος, που αποτελεί και τον θεμελιώδη άξονα του βιβλίου.
Το φάντασμα της μητέρας, μαζί με άλλες μορφές του παρελθόντος, ενόσω ανεβαίνουν αργά και θολά στην επιφάνεια της αφήγησης, υποδεικνύουν προσεκτικά τους δεσμούς που αναπτύσσονται ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, ρίχνοντας τις σιδερένιες μπάρες οι οποίες ξεχωρίζουν το αντικειμενικό από το υποκειμενικό: από τη μια πλευρά, οι αναπόφευκτες, μοιραίες ανάγκες και καταστάσεις του πολέμου και από την άλλη τα προσωπικά, καλά κρυμμένα βιώματα της Κόνστανς, που όσα κι αν συμβούν εντέλει στον εξωτερικό κόσμο, δεν θα πάψουν εντέλει να κρατούν μιαν αναντικατάστατη θέση στην καρδιά και στην εμπειρία της, αποκαλύπτοντας ένα άλλο, ίσως πιο τρομακτικό σύμπαν – το σύμπαν του εσωτερικού πολέμου και της ακατάπαυστης μάχης της ψυχής με τον εαυτό της.
ΑΠΕ
