Συμπεράσματα από την εκδήλωση μνήμης που πραγματοποίησε ο Σύλλογος «Φίλοι Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Ν. Καστοριάς» την 13η Μαΐου 2023 στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα. Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Η Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής», το οποίο αναπτύχθηκε από τον συγγραφέα-ιστορικό ερευνητή κ. Γεώργιο Μάνο, ενώ σύντομη αναφορά στο έργο του έκανε η δασκάλα κ. Σοφία Καμπούρη-Γκίτσου.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι του κ. Γεωργίου Μάνου:
«Τα θύματα των τουρκικών θηριωδιών σε βάρος των Ελλήνων της Ανατολής κατά τις περιόδους 1914-1918 και 1919-1922 ανέρχονται: στην Ανατολική Θράκη σε 130.000 άτομα, στη Μικρά Ασία σε 900.000 άτομα και στον Πόντο σε 353.000 άτομα.
Οι απόγονοι των Θυμάτων, όλες αυτές τις θηριωδίες τις χαρακτηρίζουμε «Γενοκτονία». Είναι όμως γενοκτονία;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση για την Πρόληψη και Καταστολή του εγκλήματος της Γενοκτονίας, που εγκρίθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη τον Δεκέμβριο του 1948:
«Γενοκτονία καλείται κάθε μια από τις ακόλουθες πράξεις που λαμβάνει χώρα, με στόχο την ηθελημένη καταστροφή ή τον αφανισμό ενός μέρους ή μιας ολόκληρης εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας ανθρώπων:
1) η δολοφονία μελών της ομάδας αυτής
2) η πρόκληση σοβαρών σωματικών ή ψυχολογικών τραυμάτων σε μέλη της ομάδας
3) η ηθελημένη επέμβαση στις συνθήκες ζωής των μελών της ομάδας με στόχο τον φυσικό αφανισμό τους
4) η επιβολή μέτρων με στόχο την παρεμπόδιση των γεννήσεων εντός της ομάδας αυτής και, τέλος,
5) η βίαιη μετατόπιση παιδιών από την ομάδα αυτή σε μια άλλη ομάδα ανθρώπων».
Από τα παραπάνω προκύπτει, ότι βασική προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί μια πράξη Γενοκτονία, είναι να υπάρχει «πρόθεση», για την ολική ή μερική καταστροφή μιας ομάδας ανθρώπων. Υπήρχε τέτοια πρόθεση των Νεότουρκων για την εξαφάνιση των Ελλήνων της Ανατολής;
Στο βιβλίο του «Τα Μυστικά του Βοσπόρου» ο Χένρι Μοργκεντάου σημειώνει ότι ο υπουργός εσωτερικών Ταλαάτ του εξήγησε: «Το Οθωμανικό κράτος μίκρυνε τόσο πολύ ώστε κοντεύει να εξαφανιστεί. Για να διατηρήσουμε όσα εδάφη απέμειναν, πρέπει να απαλλαγούμε από τους ξένους λαούς»,
ενώ ο υπουργός στρατιωτικών Εμβέρ του δήλωσε: «Δεν θέλω να επιρρίψω τις ευθύνες στους κατωτέρους μας και είμαι πρόθυμος να αναλάβω ο ίδιος την ευθύνη για όσα συνέβησαν. Το ίδιο το υπουργικό συμβούλιο διέταξε να γίνουν οι εκτοπίσεις».
Υπήρχε, λοιπόν υπήρχε πρόθεση, υπήρχε κυβερνητική απόφαση, για την εξαφάνιση του ρουμ μιλέτ (της εθνικοθρησκευτικής ομάδας των Ρωμιών). Και για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους όλες εκείνες οι πράξεις που αναφέρονται στη Σύμβαση του Ο.Η.Ε., και κάθε μία από μόνη της καλείται Γενοκτονία.
Ατυχώς, οι απόγονοι των θυμάτων, διαχειριστήκαμε το ιστορικό αυτό θέμα αποσπασματικά. Τεμαχίσαμε τη γενοκτονία σε επί μέρους γενοκτονίες. Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης.
Οι Τούρκοι, όμως, δεν έκαναν τέτοιες διακρίσεις. Την ώρα που εκτόπιζαν τους Πόντιους από την Αμισό, εκτόπιζαν και τους Μικρασιάτες απ’ το Αϊβαλί, και τους Θρακιώτες απ’ την Καλλίπολη του Ελλησπόντου. Στόχος τους ήταν η εξαφάνιση όλων των Ελλήνων, ανεξάρτητα από το γεωγραφικό διαμέρισμα της Αυτοκρατορίας που ζούσαν.
Σήμερα είναι καιρός να συμφωνήσουν οι Ομοσπονδίες όλων των προσφυγικών ομάδων, ότι έγινε μια γενοκτονία, η «Γενοκτονία των Ελλήνων της Ανατολής» και να ορίσουν μια κοινή ημέρα μνήμης όλων των θυμάτων».
Η εκδήλωση μνήμης στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Καστοριάς (φωτο)
