Πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του αφιερωματικού – τιμητικού τόμου, που εξέδωσε η Ιερά Μητρόπολη Καστορίας, προς τιμή και μνήμη του μακαριστού Μητροπολίτου Σεραφείμ, στην αίθουσα συνεδρίων του Ξενοδοχείου «ΕΣΠΕΡΟΣ» .

Την έναρξη της εκδήλωσης κήρυξε ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Καλλίνικος, ενώ χαιρέτησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Σιατίστης κ. Αθανάσιος και Φλωρίνης κ. Ειρηναίος, μεταφέροντας κι αυτοί κάποιες από τις προσωπικές τους εμπειρίες και τις πνευματικές, κυρίως, συναναστροφές με τον αοίδημο Ιεράρχη.

Την παρουσίαση του τόμου έκανε ένας εκ των επιμελητών του, ο Υποψήφιος Διδάκτωρ Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πνευματικός υιός του μακαριστού Σεραφείμ, κ. Κυριάκος Μωυσίδης, ο οποίος μίλησε για τα κείμενα και τις θεματικές τους, που συμπεριλαμβάνονται στον αφιερωματικό τόμο, καθώς και για τα χαρακτηριστικά εκείνα γνωρίσματα του συγγραφέα, που αναδύονται μέσα από τις εγκυκλίους και τα ποιμαντικά του μηνύματα.

Ο πρόλογος στόν Τόμο μέ τίς Ἐγκυκλίους τοῦ μακαριστοῦ Καστορίας Σεραφείμ τοῦ Μητροπολίτου Καστορίας κ. Καλλινίκου

Συμπληρώνονται τρία χρόνια ἀπό τήν ἀδόκητη κοίμηση τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου μου Μητροπολίτου Καστορίας κυροῦ Σεραφείμ (Παπακώστα) καί ἡ μνήμη του εἶναι νωπή στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ μακαριστός Σεραφείμ ἐξελέγη σέ ἡλικία 35 ἐτῶν Μητροπολίτης Καστορίας καί ἔδωσε ὅλες τίς δυνάμεις του στήν διαποίμανση τῆς Μητροπόλεως Καστορίας, συνδέοντας τό ὄνομά του μέ τό ὄνομα τῆς Καστοριᾶς.

Ἀνάμεσα στά ἄλλα χαρίσματα καί τήν πολυποίκιλη προσφορά του, θά ὑπογραμμίσω μερικά σημεῖα, ὅπως παραμένουν στήν μνήμη τοῦ πληρώματος καί ὅπως τά βλέπω ἀποκρυσταλλωμένα στό ἀποτύπωμα τῆς ποιμαντικῆς του δράσης.

α) Ὁ μακαριστός Σεραφείμ ἦταν φιλάγιος Ἐπίσκοπος. Ἀγαποῦσε πολύ τούς Ἁγίους, ζοῦσε καθημερινά μέ τήν μνήμη τους καί τιμοῦσε τήν μνήμη ὅλων τῶν Ἁγίων. Ἡ ἀγάπη του γιά τούς Ἁγίους ἐκφράσθηκε ὅμως ἰδιαιτέρως μέ τήν ἀνάδειξη πολλῶν Ἁγίων τῆς Καστοριᾶς.

Συγκεκριμένα, ἐπί τῶν ἡμερῶν του καί μέ δικές του ἐνέργειες ἁγιοκατάχθηκαν:

– Ἡ Ὁσία Σοφία, ἡ ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ Κλεισούρας ἀσκήσασα (ἔτος κοιμήσεως 1974, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2011).

– Ὁ ἅγιος Νεοϊερομάρτυς Πλάτων, ὁ Πρωτοσύγκελλος τοῦ Γερμανοῦ Καραβαγγέλη (ἔτος μαρτυρίου 1923, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2019)

– Ὁ ἅγιος Νεοϊερομάρτυς Βασίλειος ὁ ἐν Χιλιοδένδρῳ μαρτυρήσας (ἔτος μαρτυρίου 1902, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2019).

– Οἱ ἅγιοι Νεομάρτυρες Ἰωάννης, ὁ Ἀδελφός καί ὁ Γαμβρός αὐτοῦ, οἱ ἐν Καστορίᾳ μαρτυρήσαντες (ἔτος μαρτυρίου 1696, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2019).

– Ὁ ἅγιος Μᾶρκος Μαρκούλης, ὁ Κλεισουριεύς, ὁ ἐν Ἄργει Ὀρεστικῷ μαρτυρήσας (ἔτος μαρτυρίου 1598, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2019).

– Ὁ ἅγιος Γεώργιος ὁ ἐκ Καστορίας (ἔτος μαρτυρίου γύρω 1808-1809, ἔτος ἁγιοκατατάξεως 2019).

Μέ μέριμνά του συνεγράφησαν ἱερές Ἀκολουθίες γιά ὅλους τούς Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι τιμῶνται στήν Καστοριά, ὅπως: Ἁγίας Σοφίας Κλεισούρας, Ἁγίου Μηνᾶ – πολιούχου Καστορίας, Ἁγίου Νικάνορος, Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Βασιλείου τοῦ ἐν Χιλιοδένδρῳ, Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πλάτωνος Ἀϊβαζίδη κ.ἄ.

β) Ἡ ἀγάπη του γιά τούς Ἁγίους ἐκφραζόταν καί μέ ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικό του γνώρισμα, ὅτι ἀγαποῦσε πολύ τά ἱερά Λείψανα, γιατί σέ αὐτά ἔβλεπε τήν μετοχή τῆς θείας Χάριτος ἀπό τούς Ἁγίους καί τήν ἀπόδειξη τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς κοινῆς ἀναστάσεως κατά τήν ἐσχάτη ἡμέρα.

Κατά πληροφορίες, ὁ μακαριστός Σεραφείμ εἶχε μεγάλη συλλογή ἱερῶν Λειψάνων, ἡ μνήμη τῶν ὁποίων κάλυπτε σχεδόν καί τίς 365 ἡμέρες τοῦ χρόνου. Τό σημαντικό, ὅμως, εἶναι ὅτι δέν κατεῖχε ἁπλῶς τά ἱερά Λείψανα, ἀλλά τό ὅτι τά τιμοῦσε μέ ἑορτές, θεῖες Λειτουργίες, πανηγύρεις, ἀγρυπνίες, λιτανεῖες. Πολλά ἀπό αὐτά χάριζε σέ Ἱερούς Ναούς τῆς Μητροπόλεως, κυρίως σέ περιπτώσεις πού δέν μποροῦσε ὁ ἴδιος νά παραστεῖ στίς πανηγύρεις τῶν Ἐνοριῶν, ὥστε νά ἑορτάζουν καί νά πανηγυρίζουν μιά ἄλλη ἡμέρα, γιά νά μπορεῖ νά ἐπισκέπτεται καί νά εὐλογεῖ τήν Ἐνορία.

γ) Ἐπίσης, ὁ μακαριστός Σεραφείμ ἦταν φιλακόλουθος, ἦταν ἄνθρωπος τῆς λατρείας. Δέν παρέλειπε καμμιά ἑορτή καί μνήμη Ἁγίου, τελώντας τίς ἱερές Ἀκολουθίες τους κατά γράμμα, μέ εὐταξία, μέ βαθειά γνώση τοῦ τυπικοῦ, μέ συναίσθηση, κατάνυξη καί ἐπιμέλεια. Ἐπισκεπτόταν συχνά τό Ἅγιον Ὄρος, καί μετέφερε τήν λειτουργική του παράδοση, λατρεύοντας τόν Θεό ὡς Ἁγιορείτης στήν Ἱερά Μητρόπολή του.

δ) Ἦταν φιλόκαλος καί ἀγαποῦσε ὑπερβολικά τήν εὐπρέπεια τῶν Οἴκων τοῦ Θεοῦ, προτρέποντας καί διδάσκοντας τούς Ἱερεῖς νά κάνουν τό ἴδιο.

Ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἀνεγέρθηκαν καί διακοσμήθηκαν Ἱεροί Ναοί καί Ἱερές Μονές, ὅπως: Ἱερός Ναός Ἅγίου Νικάνορος Καστοριᾶς, Ἱερός Ναός Ἁγίου Νεκταρίου Ἄργους Ὀρεστικοῦ, Ἱερός Ναός Ἁγίου Τρύφωνος Νέας Λεύκης, Ἱερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης, Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου Μελανθίου κ.ἄ. Ἐπιπλέον, θεμελιώθηκαν καί ἄρχισαν νά κτίζονται οἱ Ἱεροί Ναοί Νεομαρτύρων στήν Οἰνόη καί τῆς Ἁγίας Σοφίας στόν τόπο τῆς ἀσκήσεώς της, στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Κλεισούρας.

Σημαντικό, ἐπίσης, εἶναι ὅτι τέλεσε δεκάδες ἐγκαίνια Ἱερῶν Ναῶν καί Παρεκκλησίων, τά ὁποῖα δέν ἦταν ἐγκαινιασμένα. Ἀγαποῦσε δε ὑπερβολικά τήν τελετή τῶν ἐγκαινίων καί γενικά χαιρόταν νά βλέπει νέους Ναούς νά λειτουργοῦνται.

Ἀπό ὅλα τά ἀνωτέρω, ἐκεῖνο πού μέ συγκινεῖ ἰδιαιτέρως εἶναι τό ὅτι σέ πολλές ἀπό αὐτές τίς ποιμαντικές του δράσεις ἐμπνεύστηκε ἀπό τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ συγχρόνου Ἁγίου Μητροπολίτου Ἐδέσσης Καλλινίκου. Γνωρίζω, ὅτι διάβαζε μέ δίψα τό ὀγκῶδες βιβλίο τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου γιά τόν Ἅγιο Καλλίνικο «Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας» πρίν ἀκόμη τυπωθεῖ, ἀπό τίς σημειώσεις. Καί νομίζω ὅτι θέλησε νά μιμηθεῖ τόν Ἅγιο Καλλίνικο στίς ποιμαντικές του δράσεις.

Προφανῶς εἶχε καί ἄλλα πρότυπα καί διδασκάλους, ἀλλά φαίνεται ὅτι ὁ βίος τοῦ Ἁγίου Καλλινίκου τόν ἐπηρέασε πολύ ὡς πρός τίς δράσεις πού προαναφέραμε.

Οἱ Ἐγκύκλιοι τοῦ μακαριστοῦ Σεραφείμ

Μία ἀπό τίς πτυχές τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου τοῦ Ἁγίου Καλλινίκου ἦταν καί ἡ συγγραφή Ἐγκυκλίων πρός τούς Ἱερεῖς του καί πρός τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Καί ὁ μακαριστός Σεραφείμ συνέγραψε καί ἐξαπέστειλε πολλές Ἐγκυκλίους, τόν ἀριθμό 493. Μέ αὐτές καθοδηγοῦσε, κατηχοῦσε, ἐνημέρωνε, ἐπαινοῦσε, προέτρεπε, δίδασκε τόν λαό καί τούς Κληρικούς.

Οἱ Ἐγκύκλιοί του χωρίζονται στίς ἑξῆς κατηγορίες: Ἑορταστικές, Προτρεπτικές, Ἁγιολογικές, Ποιμαντικές, Διοικητικές κ.ἄ.

Οἱ Ἐγκύκλιοι τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Σεραφείμ συγκεντρώθηκαν καί ἐκδίδονται ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Καστορίας μέ τόν ἀφιερωματικό αὐτόν τόμο, ἐπί τῇ συμπληρώσει τῆς τριετίας ἀπό τήν ἐκδημία του.

Ὁ Τόμος αὐτός θά ἀποτελεῖ συνεχές μνημόσυνο τοῦ μακαριστοῦ, ὑπόμνηση τῶν κόπων καί τῆς ἀγωνίας του, ὑπενθύμιση τῆς ποιμαντικῆς του δράσης, εὑρετήριο τῶν λόγων του.

Θέλω νά εὐχαριστήσω τούς συνεργάτες μου πού συνέβαλαν στήν συγκέντρωση ὅλου τοῦ ὑλικοῦ καί στήν ἐπιμέλεια τοῦ Τόμου, Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτη π. Παῦλο Λαζόγκα καί τόν ὑποψήφιο διδάκτορα Θεολογίας κ. Κυριάκο Μωϋσίδη, πνευματικά τέκνα τοῦ μακαριστοῦ Σεραφείμ.

Ἰδιαιτέρως εὐχαριστῶ καί εὐγνωμονῶ τούς χορηγούς τῆς ἐκδόσεως, γιά τό εἰλικρινές ἐνδιαφέρον τους στήν περάτωση αὐτοῦ τοῦ ἔργου, καθώς καί τόν κ. Ἀντώνιο Παναγιωτουνάκο, πνευματικό τέκνο τοῦ μακαριστοῦ, γιά τή σημαντική του συμβολή στήν παρούσα ἔκδοση. Εὔχομαι νά τούς συνοδεύει πάντοτε ἡ εὐχή τοῦ Προκατόχου μου κυροῦ Σεραφείμ.

Μέ μεγάλη τιμή καί εὐχαρίστηση προλογίζω τόν Τόμο αὐτόν μέ τίς Ἐγκυκλίους τοῦ Προκατόχου μου, ζητώντας τίς εὐχές του γιά τήν συνέχιση τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὁ Μητροπολίτης

† Ὁ Καστορίας Καλλίνικος